Sękacz: Tradycyjny Polski Wypiek

1. Wstęp:

Sękacz to tradycyjny polski wypiek, który swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznym warstwom przypominającym słoje drewna. Jest to ciasto o wyjątkowej strukturze, pieczone na rożnie, co nadaje mu unikalny kształt z wystającymi “sękami”. Sękacz jest symbolem polskiej tradycji, szczególnie popularnym na Podlasiu, gdzie jest podawany podczas uroczystości rodzinnych, takich jak wesela i święta.

2. Składniki:

Na ciasto:

• 10 jajek
• 250 g cukru
• 250 g masła (roztopionego)
• 250 g mąki pszennej
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia
• 1 łyżka cukru waniliowego
• Skórka otarta z 1 cytryny
• Szczypta soli

3. Narzędzia:

• Duża miska do mieszania
• Mikser lub trzepaczka
• Forma do pieczenia sękacza (lub duża forma z otworem w środku)
• Pędzelek do nakładania ciasta
• Łyżka do mieszania

4. Historia Przepisu:

Sękacz to jedno z najbardziej rozpoznawalnych ciast w Polsce, choć jego korzenie sięgają Litwy i Niemiec, gdzie znany jest jako “šakotis” lub “baumkuchen”. W Polsce, szczególnie na Podlasiu, sękacz stał się symbolem tradycji i gościnności. Pieczony na specjalnym rożnie nad otwartym ogniem, sękacz był wypiekany przez całe pokolenia na specjalne okazje, takie jak wesela czy święta, gdzie stanowił centralny element stołu.

5. Sposób Przygotowania:

Przygotowanie ciasta:

1. Ubijanie jajek:
   • Oddziel żółtka od białek. W dużej misce ubij białka ze szczyptą soli na sztywną pianę, stopniowo dodając cukier i cukier waniliowy. Ubijaj, aż masa będzie gładka i lśniąca.
2. Dodawanie żółtek:
   • Do ubitych białek dodawaj po jednym żółtku, ciągle miksując na niskich obrotach. Następnie powoli wlej roztopione i przestudzone masło oraz dodaj skórkę z cytryny.
3. Dodawanie mąki:
   • W osobnej misce wymieszaj mąkę z proszkiem do pieczenia, a następnie stopniowo dodawaj do masy jajecznej, delikatnie mieszając łyżką lub na najniższych obrotach miksera, aż powstanie jednolite ciasto.

Pieczenie sękacza:

1. Przygotowanie formy:
   • Jeśli nie masz tradycyjnego rożna do pieczenia sękacza, możesz użyć dużej formy z otworem w środku, która imituje kształt rożna. Formę dobrze natłuść masłem i oprósz mąką, aby ciasto nie przywierało.
2. Nakładanie warstw:
   • Nagrzej piekarnik do 180°C. Na rozgrzaną formę nakładaj cienką warstwę ciasta, rozprowadzając je równomiernie. Piecz każdą warstwę przez około 5-7 minut, aż lekko się zrumieni. Następnie nakładaj kolejne warstwy ciasta, powtarzając proces, aż wykorzystasz całe ciasto.
3. Ostatnia warstwa:
   • Gdy wszystkie warstwy zostaną upieczone, wierzchnią warstwę piecz nieco dłużej, aby uzyskała ładny złoty kolor. Po upieczeniu wyjmij sękacz z piekarnika i pozostaw do ostygnięcia.

Podanie:

1. Serwowanie:
   • Po ostygnięciu, sękacz pokrój na kawałki i podawaj. Świetnie smakuje z kawą lub herbatą, a także jako deser po obiedzie.

6. Wskazówki i Porady:

• Pieczenie: Sękacz najlepiej piec w tradycyjny sposób na rożnie, ale można go również przygotować w piekarniku, choć nie uzyska wtedy charakterystycznych “sęków”.
• Warstwy: Aby uzyskać ładne warstwy, nakładaj cienkie ilości ciasta i równomiernie je rozprowadzaj. Każdą warstwę piecz do lekkiego zrumienienia.
• Dodatki: Do ciasta można dodać odrobinę rumu lub wanilii, aby wzbogacić smak.

7. Alternatywy Składników:

• Mąka: Możesz użyć mąki orkiszowej lub pełnoziarnistej, aby uzyskać zdrowszą wersję sękacza.
• Masło: Można zastąpić masło olejem kokosowym dla delikatnego, egzotycznego posmaku.
• Cytryna: Zamiast skórki z cytryny, możesz dodać skórkę z pomarańczy lub limonki.

8. Czas Przygotowania i Ilość Porcji:

• Czas przygotowania: 30 minut na przygotowanie ciasta
• Czas pieczenia: 60-90 minut, w zależności od liczby warstw
• Całkowity czas: 1,5-2 godziny
• Ilość porcji: 10-12 porcji

9. Prezentacja Dania:

Sękacza najlepiej podawać w całości na eleganckim półmisku, aby podkreślić jego wyjątkowy kształt. Kawałki ciasta można ułożyć w formie stosu lub okręgu, co dodaje estetyki i podkreśla warstwy ciasta.

10. Informacje o Wartościach Odżywczych (na porcję):

• Kaloryczność: Około 350-400 kcal
• Białko: 7-8 g
• Tłuszcze: 20-25 g
• Węglowodany: 35-40 g
• Błonnik: 1-2 g

11. Opinie i Recenzje:

• Maria: “Sękacz to ciasto, które zawsze robi wrażenie! Uwielbiam go za delikatną konsystencję i wyjątkowy wygląd. Tradycyjny wypiek, który nigdy nie zawodzi.”
• Tomek: “Zrobiłem sękacza w piekarniku i wyszedł rewelacyjny. Warstwy pięknie się zrumieniły, a ciasto jest pyszne, delikatne i wilgotne.”

12. Podsumowanie:

Sękacz to wyjątkowy polski wypiek, który zachwyca zarówno smakiem, jak i wyglądem. Pieczenie go to prawdziwa sztuka, ale efekt końcowy wart jest wysiłku. Tradycyjny sękacz jest doskonałym dodatkiem do świątecznego stołu, a także świetnym sposobem na uczczenie wyjątkowych okazji.

Print